زمین لرزه پدیده ای طبیعی است که عدم آگاهی نسب به آن سبب بروز مشکلات بسیاری بین جوامع می گردد. یافته های علمی نشان می دهد که علاوه بر اندرکنش حرکات زمین با سازه ها، چگونگی عملکرد انسانها در قبل، هنگام و بعد از وقوع این پدیده طبیعی می تواند بر میزان خسارات ناشی از آن تأثیر بسیاری داشته باشد. در این راستا ایجاد زمینه های مناسب در جهت ارتقاء سطح آگاهی مردم و فرهنگ سازی مناسب برای واکنش صحیح در زمان زلزله می تواند بسیار مفید واقع شود. گروه آموزش همگانی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با توجه به مسئولیت ویژه خود در جهت آگاه سازی و آمادگی آحاد جامعه با پدیده زلزله، توجهی ویژه به چگونگی عملکرد در قبل، هنگام و بعد از وقوع زلزله داشته است. بدین منظور، این گروه، آموزش دانش آموزان به عنوان نسلی که آینده در گرو نحوه عملکرد آنان است را سرلوحه فعالیتهای خود قرار داده و با طراحی مانور زلزله و ایمنی سعی داشته که گامی مؤثر در راستای افزایش آمادگی حدود 12 میلیون دانش آموز بردارد.

اهداف اهداف مانور زلزله و ایمنی عبارتند از:

کاهش تلفات و خسارات ناشی از زلزله بوسیله ارتقاء فرهنگ ایمنی و مقاوم سازی؛

ایجاد آمادگی برای انجام واکنشهای صحیح و سریع در برابر زلزله؛

افزایش سطح آگاهی دانش آموزان در مورد زلزله و سایر پدیده های طبیعی.

اهمیت مانور زلزله و ایمنی:

بالا بردن مهارت و عکس العمل صحیح: اجرای مانور می‌تواند در افزایش سطح مهارت مؤثر باشد. وقتی که عکس‌العمل صحیح در برابر زلزله آموزش داده شود، می‌توان امیدوار بود که در زمان وقوع زلزله دانش‌آموزان آنچه را که بصورت درست آموخته‌اند اجرا نمایند.

افزایش سرعت عمل: مانور می تواند موجب افزایش سرعت عمل شود، تنها چند بار تمرین لازم است تا سرعت عمل بطور چشمگیری بالا رود، حتی در افرادی که از نظر حرکت بسیار کند هستند (مانند افراد چاق) اگر تمرین بطور منظم انجام پذیرد سرعت عمل می تواند بالا رود.

ماندگار بودن آموزشها: آنچه که دانش آموزان در کتابها می خوانند جنبه تئوری دارد و زمانی که دو مرحله تئوری و عملی با یکدیگر تلفیق می شوند، آموخته های دانش آموزان می تواند بصورت ماندگار باقی بماند.

کاربردی کردن آنچه آموخته اند: دانش آموزان در چند کتاب از جمله علوم تجربی پنجم ابتدایی، حرفه و فن سوم راهنمایی دختران، آمادگی دفاعی سوم راهنمایی پسران و… در مقاطع مختلف در مورد زلزله و آمادگی در برابر آن مطالبی را آموخته اند.به منظور کاربردی کردن این آموخته ها مانور ابزار مفیدی محسوب می گردد.

تاریخچه:

با توجه به آسیب پذیری کودکان و نوجوانان در برابر صدمات ناشی از زلزله، بخش آموزش همگانی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در راستای انجام رسالت خویش به منظور کاربردی کردن آموخته های دانش آموزان پیرامون زلزله، در سال 1374 برگزاری مانور در سطح مدارس را طراحی کرد. در سال 1382 با امضاء تفاهم نامه بین وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش، کشور، سازمان صدا و سیما و جمعیت هلال احمر مانور سراسری در سطح کلیه مدارس کشور و با همکاری وزارتخانه ها و سازمان های مذکور اجرا گردید، از آن به بعد هر ساله در 8 آذرماه مانور سراسری زلزله درسطح مدارس کل کشور برگزار می گردد.

برنامه ریزی و سیاستگذاری:

تمامی برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های مانور از طریق شورای دائمی که دبیرخانه آن در پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله مستقر است پی ریزی و توسط کمیته اجرایی مانور و کمیته های استانی کارشناسی و عملیاتی می شوند.

شورای دائمی مانور زلزله:

به منظور نهادینه کردن مانور سیاست گذاری های کلان مانور از طریق شورای دائمی مانور متشکل از نمایندگان وزرای کشور و آموزش و پرورش، علوم، تحقیقات و فناوری، رؤسای جمعیت هلال احمر و سازمان صدا و سیما انجام می شود

کمیته برنامه ریزی مانور:

تمامی مصوبات شورا در کمیته برنامه ریزی شامل نمانیدگان سازمانهای مشارکت کننده (مقاطع ابتدایی، راهنمایی و متوسطه، سازمان دانش آموزی، آموزش و پرورش شهرستانهای تهران، وزارت کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، جمعیت هلال احمر و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) پیگیری و اجرا می شود.

کمیته برنامه ریزی استانی:

با توجه به برگزاری مانور به صورت سراسری، متولی و مجری مانور در استانها کمیته برنامه ریزی استانی می باشد، این کمیته متشکل از دبیر ستاد حوادث و سوانح غیرمترقبه (رئیس کمیته) و نمایندگان آموزش و پرورش، هلال احمر، مرکز صدا و سیمای استان، سازمان دانش آموزی و برخی سازمانها بر اساس صلاحدید کمیته استانی می باشد.

 به همین منظور در روز مانور زلزله، بیست و سومین مانور سراسری زلزله و ایمنی مدارس، در روز دوشنبه 1400/09/08  در دبیرستان دوره اول سرای دانش واحد مرزداران برگزار شد.