در سالنمای رسمی کشور ایران روز هشتم مهرماه زاد روز مولانا جلال‌الدین محمد مولوی عارف و شاعر بزرگ ایرانی، به عنوان «روز بزرگداشت مولوی» نامگذاری شده است. عارف و شاعری ایرانی که سروده‌ها و اندیشه‌هایش جهانی را به شگفتی وا داشته است. او در یکی از روزهای پاییزی، روز یکشنبه هشتم مهرماه سال 586 شمسی در شهر بلخ زاده شد. در آن زمان شهر بلخ که اکنون بخشی از خاک کشور افغانستان بشمار می‌رود، بخشی از گستره‌ی فرمانروایی ایران بود. بهاءالدین ولد نامور به سلطان‌العلما واعظ، عارف و از مشایخ تصوف که بیشتر مردم او را به عنوان پدر رومی می‌شناسند، به سبب اختلافش با سلطان محمد خوارزمشاه، دیار خود را ترک کرد و بعد از سفرهای طولانی خود راهی شهر قونیه در کشور ترکیه کنونی شد و در آنجا روزگار خود را سپری کرد. 

پس از مرگ بهاالدین، مولانا جانشین مسند تدریس پدرش شد تا اینکه دیدار پر رمز و رازش با شمس تبریزی اتفاقی عجیب را در زندگی وی ایجاد کرد و آغازی شد برای دگرگونی‌های اساسی، که وی پس از این آشنایی، مولانایی شد که اکنون جهانیان شیفته‌ی آثار او شده‌اند.

اما باید بدانیم نظم کتاب مثنوی، بزرگ‌ترین و باارزش‌ترین یادگار او، ثمره‌ی همنشینی مولوی با حسام الدّین چلبی است. او از مولوی خواست تا کتابی به شیوه‌ی الهی‌نامه‌ی سنایی یا منطق‌الطّیر عطّار به نظم درآورد و نکته‌های دقیق عرفانی را در آن جای دهد. مثنوی معنوی حاصل پربارترین دوران عمر مولاناست. مولانا بیش از 50 سال داشت که نظم مثنوی را آغاز کرد. اهمیت مثنوی از آن رو است که برای بشر سرگشته امروز پیام رهایی و وارستگی دارد. مثنوی فقط عرفان نظری نیست بلکه کتابی است جامع عرفان نظری و عملی. مثنوی معنوی در 6 دفتر در مجموعه‌ای 26 هزار بیتی و 424 داستان نگاشته شده است. روشنایی زندگی دانشمند فرهیخته ایرانی، سراینده‌ی بیش از 70 هزار بیت، سرانجام پس از تحمل تبی سوزان در سن 63 سالگی به خاموشی پیوست و در روز یکشنبه 27 آذرماه سال 652 خورشیدی مولانا در شهر قونیه چشم از جهان فروبست.